Spinnen is in Catshuis een dagtaak geworden

Zolang de auto niet op een afgelegen carpoolplek maar gewoon netjes op het Binnenhof stond, moet van der Staaijs bezoek aan de achterbank van Rutte waarschijnlijk gezien worden als een aankondiging van de naderende ontknoping van de onderhandelingen in het Catshuis.

Daarin zal, zoals het er nu naar uitziet, zo ongeveer elke verkiezingsbelofte gebroken worden en ook het merendeel van in de aanloop naar de onderhandelingen stoer uitgesproken taal  moeten worden ingeslikt. Om dat vervolgens weer aan de kiezers uit te leggen is nog niet zo eenvoudig. Gelukkig lijkt het er op dat de spin doctors al weer enige tijd overureren maken.

Met name de PVV had natuurlijk een groot probleem, de politieke stijl van hun leider maakt het moeilijk alle concessies en nuances die bij een onderhandelingsovereenkomst horen aan zijn achterban uit te leggen. Dat wisten de onderhandelaars in het Catshuis ook.

Een stevig kabinet

De vraag is daarom hoe serieus die “moeilijke fase” waar de onderhandelingen doorheen gingen genomen moet worden. In plaats van over elkaar heen te buitelen van vreugde had links Nederland zichzelf beter eens even stevig achter de oren kunnen krabben en zichzelf moeten afvragen welke partij er gebaat zou zijn bij een val van dit kabinet.

In ieder geval niet de PVV. Wilders weet donders goed dat hij na de volgende verkiezingen niet veel minder dan een absolute meerderheid zal moeten halen om ook aan een volgend regeerakkoord te mogen bijdragen. De ervaringen van met name het CDA zijn zodanig slecht dat het waarschijnlijk wel een tijdje zal duren voordat een partij weer zijn vingers aan een samenwerking met de PVV durft te branden.

Ook het CDA had weinig te winnen bij een val van het kabinet. De partij staat er historisch slecht voor en is net begonnen een nieuw gezicht te ontwikkelen, het zal nog wel even duren voordat de herprofilering van het CDA zich gaat vertalen in een positief resultaat in de peilingen. Daarnaast is het maar de vraag hoe zeer de kiezer het opblazen van een kabinet in crisistijd zal waarderen.

Ten slotte had de VVD ook weinig reden om de samenwerking met CDA en PVV te beëindigen. De partij levert de premier en weet dat het kabinetsbeleid in feite in behoorlijke mate een VVD-beleid is. In ieder geval heeft de partij door de veel meer invloed in het beleid dan op basis van hun 31 zetels (1/5 deel)  in de Kamer te verwachten valt. Ook daar dus weinig reden om de huidige constructie te laten klappen.

De ‘moeilijke fase’

En toch ontstond in de media het beeld dat ze in het Catshuis door het oog van de naald waren gekropen, hoe valt dat dan te verklaren? Om te beginnen, vrijwel elke onderhandeling over dergelijke fundamentele onderwerpen gaat op een moment door een zware fase en waarschijnlijk wel vaker. Door dit wereldkundig te maken konden de onderhandelaars er vervolgens in de toekomst naar verwijzen.

Dat was met name in het belang van Wilders die het dus moeilijk gaat krijgen om uit te leggen wat er (alweer) met al zijn stoere woorden vooraf is gebeurd. Nu kan hij echter verwijzen naar ‘de moeilijke fase’ en hard maken dat hij bijna was weggelopen. Vervolgens kan hij uitleggen dat hij uiteindelijk de mogelijke alternatieven nóg slechter vond: nieuwe verkiezingen of een tussenformatie met meer zeggenschap voor links, beiden natuurlijk desastreus voor Nederland.

Zo kan Wilders zich profileren als een verantwoordelijk politicus in plaats van een ordinaire draaikont wiens woorden niet veel meer waard zijn dan de huidige betaalwaarde van die door hem zo geliefde Hollandsche florijn. Daarnaast was het vast ook geen straf  én een mooi excuus om op een van de mooiste dagen van het jaar even te genieten van het zonnetje op een terrasje in plaats van weg te zweten in een vochtig zaaltje.

Ontwikkelingssamenwerking

Restte nog dat Wilders natuurlijk wel iets moest binnenhalen om aan zijn achterban te presenteren. Dat was zo eenvoudig nog niet aangezien het merendeel van zijn wensen onhaalbaar is (gulden terug, grenzen dicht, terugtrekken uit Europese Unie, nationaal dieet van kaas, melk, aardappels en spruitjes) of in ieder geval onbruikbaar als bezuiniging. Behalve bezuinigen op ontwikkelingssamenwerking, die linkse hobby waarbij Nederlands geld (euro’s, geen guldens) met bakken tegelijk in de zakken van zwaarbewapende moslimterroristen wordt gestrooid.

Helaas voor de onderhandelaars had het CDA, ook nog eens de partij waar sowieso binnen steeds bredere geledingen de samenwerking met de PVV ongemakkelijk begon te voelen, nou juist van dat thema een belangrijk punt gemaakt. Een bezuiniging op ontwikkelingssamenwerking was voor hen dan ook eigenlijk onverkoopbaar.

Een miljoen dode zielige negerkindjes

Desalniettemin bereikte kort na het hervatten van de onderhandelingen het bericht de media dat een bezuiniging van twee miljard euro (is een miljoen dode zielige negerkindjes volgens Bill Gates) op ontwikkelingssamenwerking op tafel lag, dit ondanks de verkondigde en verder behoorlijk nageleefde mediastilte rondom de onderhandelingen.

Dat is opmerkelijk omdat iedereen in het Catshuis wist dat het CDA eigenlijk met geen enkele bezuiniging op ontwikkelingssamenwerking akkoord kon gaan, laat staan een vermindering van het budget met twee miljard, waardoor het onwaarschijnlijk is dat iets dergelijks ooit serieus is besproken. Door een dergelijk bedrag wel te lekken naar de pers kan het CDA elke euro die uiteindelijk minder bezuinigingd wordt als hun winst presenteren. De uiteindelijk bezuiniging zal waarschijnlijk eerder in de buurt van een half miljard liggen, een bedrag dat oorspronkelijk onbespreekbaar was geweest maar nu als een winst van 1,5 miljard gepresenteerd kan worden.

Zo is iedereen gelukkig, spint regeert dit kabinet nog eventjes door en zal dat, zolang het CDA niet stijgt in de peilingen, waarschijnlijk ook nog wel een tijdje blijven doen.